Wat blijkt? Ongemakkelijke schoenen zijn van alle tijden. Het verschil met nu? Toen was het statusverhogend. Niet fatsoenlijk op schoenen kunnen lopen, betekende eigenlijk dat je niet hoefde te werken voor je geld. Het Victoria en Albert Museum neemt je in haar tentoonstelling “Shoes: Pleasure and Pain” mee door de geschiedenis van de schoen.
Hoge hakken en status
Hoogte is waarschijnlijk de meest opvallende manier om je sociale status te tonen. Hoog op de benen doet je letterlijk boven de menigte uittorenen. Gemakkelijk te zien. En dus volop te bewonderen op een bijeenkomst of een groot feest.
Van de platformschoenen van de oude Grieken tot de sexy naaldhakken die wij nu dragen. Overal ter wereld en van alle tijden maakt hoogte je begeerlijk. Het limiteert je bewegingen en laat zien dat je geen bemoeienis hebt met de allerdaagse futiliteiten van een gewoon leven. Je kunt letterlijk op grote voet leven….. Enkele voorbeelden:
Tot 54 cm de hoogte in
De chopines tussen de laat 15e tot de vroege 17e eeuw waren wel de meest waanzinnige uitvoering. Soms gingen die schoenen wel tot 54(!) cm hoog. Stel je voor: je bent zo een halve meter langer! Zo toornden de dames van de upper class in Europa boven alles uit. Vooral heel populair in Venetië. De arme diensters waren dan letterlijk de voetveeg en moesten het vaak ontgelden als een soort kruk om op te leunen. De chopines waren overigens volledig verborgen onder de rokken. Dat betekende meer stof voor de jurk. Dus lekker duur. Dus nog meer statusverhogend.
De chopines gingen wel tot een halve meter de hoogte in!
Platforms versus ingebonden voetjes
In de Qing dynastie (19e eeuw) in China droegen de vrouwen van de hoger geplaatste families ook extreem hoge schoenen. Deze Manchu vrouwen toornden hoog boven de toch al kleine Han vrouwen met hun ingebonden voetjes uit. Maar ja, die gebonden voetjes waren in feite ook een statussymbool. Ze konden nauwelijks lopen op hun verminkte onderdanen. Maar ze hoefden dat dus ook niet, want rijk!
Moderne versie van chopines
Terwijl de chopines nog eenvoudig waren, waren de voetstukken van de Manchu vrouwen soms rijkelijk geborduurd en versierd met edelstenen. Hier waren de hoogtes iets minder duizelingwekkend, maar toch ook nog zo’n 15 cm. Moet je je voorstellen dat je op zulke hakken rondloopt. Hier vind je dat meer in de fetish-hoek. Of misschien staan ze bij jou vooral in de slaapkamer?
En de mannen dan?
Hoge hakken voor mannen waren ook een tijd lang in zwang. Oorspronkelijk om zo niet met hun voeten in de viezigheid te staan. In het Midden Oosten ontdekten ruiters dat door het dragen van hoge hakken de houding stabieler was waardoor ze nauwkeuriger konden richten tijdens het boogschieten. Zie je het plaatje al voor je?
Hakken van stoere strijders….
Lodewijk XIV maakte de hak hot
Zonnekoning Lodewijk XIV maakte de hak echt hot. Dit kleine menneke wilde graag zijn lengte compenseren. Dus ging hij met zijn hakken zo 10 cm de lucht in. Om dat extra kracht bij te zetten, waren zijn hakken rood. Rood was een lastige kleur om te maken en alleen voor de rijksten weggelegd. Sterker nog, er was een wet die verordonneerde dat alleen de hogere klassen rode hakken mochten dragen.
Lodewijk de Zonnekoning compenseerde zijn lengte met hakken.
De Zonnekoning was graag over de top. Hij liet zijn hakken zelfs versieren met miniatuurafbeeldingen van zijn gewonnen veldslagen.
Hoge hakken en status anno nu
Laten we wel wezen: een beetje filmster kan ook amper lopen op haar hoge hakken. Gelukkig is de rode loper bij menig filmfestival niet té lang. Op hun prachtige, reuze ongemakkelijke torenhoge hakken van Jimmie Whoo en Manola Blahnik (vooral bekend van Sex in the City) halen ze maar net de eindstreep. En soms er een verrassende faux pas van een dame die net niet de goede maat heeft voor haar lange tenen. Zie hier – de overigens altijd goede geklede – Julianne Moore en haar overhangende tenen…
Juliana Moore heeft iets te lange tenen…
Wat als mannen hakken dragen?
Bekijk dit filmpje maar eens. Ik geloof dat deze mannen nu wel begrijpen hoe wij vrouwen soms gepijnigd kijken na iets te lang op hakken te hebben gelopen.
Tentoonstellingen over schoenen in 2015
- Victoria and Albert, London – Shoes: Pleasure and pain
- Design Museum, London – Life on foot over het Spaanse merk Camper.
- MoMu, Antwerpen – Footprint. Het spoor van schoenen in de mode.